”آدمیان هستند که تاریخ خود را می سازند ولی نه آن گونه که دلشان می خواهد یا در شرایطی که خود انتخاب کرده باشند؛ بلکه در شرایط داده شده ای که میراث گذشته است و خودِ آنان به طور مستقیم با آن درگیرند. بارسنت همه ی نسل های گذشته با تمامی ِ وزن خود بر مغز زندگان سنگینی می کند: حتا هنگامی که این زندگان گویی بر آن می شوند تا وجود خود و چیزها را به نحوی انقلابی دگرگون کنند و چیزی یکسره نو بیافرینند.“
(هیجدهم برومر لویی بناپارت، کارل مارکس، ترجمه باقر پرهام)
زنان ایرانی در صد ساله اخیر، همیشه نقش برجسته و تاثیر گذاری در تحولات ایران داشته اند. علی رغم فشارها، محدودیت ها و تحمل انواع و اقسام تبعیض ها، همواره تلاش کرده اند که زندگی خود و جامعه شان را تغییر دهند و در این راه از هیچ فداکاری دریغ نکرده اند و طبیعتا در جامعه ی استبدادی ایران، با شدیدترین سرکوب ها هم مواجه بوده و هستند.
یکی از درخشان ترین دوره ها در تاریخ مبارزات زنان ایران، سالهای انتهایی دوره حکومت شاه و اوایل انقلاب 57 بود.
قبل از سال 57 زنان آگاه و مبارز، در کنار مردان همرزم شان، به حیطه هایی پا گذاشتند که شجاعت، دلاوری، ثابت قدمی و ایمان شان را به بهروزی مردم اثبات می کرد. دوره ی کوتاه دو سال و نیم پس از بهمن 57 تا خرداد 60 (آغاز موج سهمگین سرکوب و اعدام ها) یکی از بهترین دوران های تاریخی برای ملت ایران بود. در این دوسال و نیم، به اندازه ی صد سال تلاش آگاه گرانه صورت گرفت و مردم بیشترین آزادی را در این دوره ی کوتاه تجربه کردند. مردم تشنه ی آگاهی ایران، تنها در این دوره ی کوتاه به اندازه ی صد سال خواندند و تاریخ را ورق زدند.
تعداد کتاب ونشریات چاپ شده در مقایسه با آمار امروز، قابل تصور نیست. تعداد بی سابقه ای از تشکل های صنفی، سیاسی و اجتماعی در این دوران تشکیل شد. علی رغم سرکوب هایی که مدام بیشتر و بیشتر می شد، اعتصابات و اعتراضات صنفی، سیاسی و مدنی زیادی صورت می گرفت.
اما متاسفانه این بخش زنده و پویای تاریخ مبارزات مردم ایران، به دلیل اختناق و سرکوب شدیدی که در سالهای دهه ی 60 به بعد به وجود آمد، برای بسیاری از ما جوانان امروزی، ناشناخته مانده است. بیشتر نشریات، کتاب ها و منابع منتشر شده و مکتوب این دوران، سوختند و نابود شدند و دسترسی به اندک منابع باقی مانده بسیار سخت است. آنچه از آن دوره ی تاریخ در کتاب های رسمی به نگارش درآمده، تحریف شده و غیر واقعی است. بسیار کسانی که در آن دوران در زمینه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فعال بودند، به جوخه های اعدام سپرده شدند و تجربیاتشان را با خود بردند.
پس عجیب نیست که از برخی فعالان حوزه ی زنان می‌شنویم که: ”فعالان سیاسی در سالهای بعد از انقلاب، به مساله زنان بی توجه بوده و خواسته های آنان را به عنوان کسانی که تحت ستم جنسیتی هستند، در نظر نگرفته اند و گویا که هیچ گاه مسایل خاص زنان از طرف آنان مطرح نشده است.“ این نوع تفکر به نظر می رسد بیشتر گروه های سیاسی فعال در آن زمان را، به نوعی مقصر می داند که در مقابل فشارهای وارده بر زنان، مانند تحمیل حجاب و ... عکس العملی نشان نداده اند!؟
برای آشنایی با تاریخ مبارزات زنان و استفاده از تجربیات بدست آمده در آن دوران، به مناسبت 8 مارس2010 (1388 )، برخی از نشریات در فاصله‌ی 8 مارس 57 تا آخر سال58، از جمله آیندگان و اطلاعات را مرور می کنیم. اخبار و مقالات 5 ماهه اول سال 58 از روزنامه آیندگان و بقیه‌ی سال، از روزنامه اطلاعات استخراج شده است. تفاوت بسیاری میان اخبار منتشر شده در روزنامه اطلاعات و آیندگان آن سال وجود دارد. روزنامه آیندگان، در مرداد سال 58 توقیف و نویسندگان و مسئولان آن بازداشت شدند. روزنامه ی اطلاعات، که یکی از روزنامه های رسمی است، بی وقفه تا کنون منتشر شده است.
آنچه در زیر می خوانید، گوشه ی کوچکی از فعالیت های حوزه زنان در آن دوران است. مختصری نه فقط از مسایل و مشکلات زنان در آن سال، بلکه بخش کوچکی از تلاش هایشان برای کسب آزادی و برابری واقعی و رهایی از ستم طبقاتی و جنسیتی و حفظ آن چیزهایی است که به دست آورده بودند. همین طور نشان دهنده ی میزان حساسیت و آگاهی سازمان ها و گروه های سیاسی فعال در آن دوره است؛ البته تنها بخش کوچکی که در دو روزنامه آیندگان و اطلاعات انعکاس یافته است. اما همین اندک نیز گواه خوبی بر این مدعاست که زنان و مردان آزاد و آگاه ایرانی، در هیچ زمینه ای به راحتی تسلیم فشارهای ارتجاعی حاکمان نشدند.
بی شک به دلیل کم بودن منابع، این مختصر نمی‌تواند گویای عظمت تلاش و مقاومت هایی باشد که در آن دوران توسط زنان و مردان آزاده و آگاه انجام شد. بسیاری از این زنان و مردان قربانی اعدام های دهه ی 60 شدند.
این شماره از جهان نوین تقدیم می شود به خاطره ی این زنان و مردان و همین طور به زنان و مردانی که همواره به پا می خیزند و خواهان دست یابی به حقوق انسانی خود هستند.
***
در روزنامه آیندگان سال 58، به طور متوسط یک روز در میان و در روزنامه اطلاعات آن سال، هر سه یا چهار روز، مطلب یا خبری در مورد زنان چاپ شده است. در آیندگان، تنوع مطالب بیشتر است: از زندگی‌نامه جان باختگان و مبارزان در زمان شاه، مانند شیرین فضیلت‌کلام، فاطمه غروی، نسرین و سیمین پنجه شاهی، فاطمه امینی و ... گرفته تا مصاحبه با زنان محروم جامعه. از خبر اعتصابات و تحصن زنان برای رسیدن به خواسته های صنفی مانند تحصن کارگران بیکار، تحصن کارآموزان قضایی تا تحصن خانواده های زندانیان سیاسی مانند حماد شیبانی و سعادتی برای آزادی آنان. خبر تشکیل انجمن ها و سازمان های زنان و همچنین مقالات و نامه های رسیده در مورد مسایل زنان و بی توجهی قانون گذاران به این مسایل بخش دیگری از مطالب این روزنامه ها را تشکیل می دهد.
روزنامه آیندگان ستونی دارد به نام ”از میان مطبوعات“ که مقالاتی از نشریات مختلف را منتشر کرده است و همچنین می‌توان اطلاعیه ها و بیانیه های سازمان های مختلف را در لا به لای صفحات آن دید.
ورزش زنان، جداسازی جنسیتی در مدارس، دانشگاه ها و ادارات، محدودیت شنا در ساحل دریا برای زنان، اعدام زنان به جرم روابط نامشروع، خراب کردن قلعه شهر نو و نابسامانی وضعیت زنان تن فروش ساکن آنجا نیز، از جمله خبرهایی است که در مورد آن، مطالبی در روزنامه های آن روزها منتشر می شد.
۱ نظر:
سلام
شماره ششم کی در میاد پس؟
ارسال یک نظر