روبسپیر فرمان را دیر امضا کرد!

به مناسبت 14 ژوئیه
سالگرد انقلاب کبیر فرانسه

یکی از غم‌انگیزترین سرنوشت‌ها برای انقلاب کبیر فرانسه مراسم خلع روبسپیر و یارانش از کنوانسیون (یا مجلس ملی فرانسه) و سپردن آن‌ها به تیغ گیوتین بود. آنها که انقلابیون راستین و پی­گیری بودند و خواسته‌های دهقانان فقیر و زحمتکشان شهری را نمایندگی می‌کردند، یک دوره انقلاب را به دست گرفتند و بر کنوانسیون مسلط شدند. در دوره حاکمیت آنها (ژاکوبن­ ها) زمین‌های اربابان میان دهقانان تقسیم شد و زمین‌های کلیسا ملی اعلام شد، مالیات‌ها کم شده و زمینه‌ی گسترش صنایع آماده شد و قوانینی در حمایت از نیروی کار به تصویب رسید. ژاکوبن‌ها با فساد اداری مبارزه‌ای خستگی‌ناپذیر داشتند و حتی در این راه افراط نیز کردند. رهبر آنها روبسپیر، یک مسیحی معتقد اما ضدفساد بود و به فسادناپذیر معروف بود. ژاکوبن‌ها در مجلس ملی فرانسه در طرف چپ پارلمان و طرفداران نظم موجود یا ژیروندن‌ها، در سمت راست مجلس می‌نشستند. از آن زمان بود که انقلابیون پی­گیر و مخالف نظم کهن، به ”چپ“ معروف شدند.

سرنوشت غم‌انگیز ژاکوبن‌ها می‌تواند درس عبرتی برای همه‌ی نیروهای مترقی باشد. به­ تدریج تمام نیروهای مخالف ژاکوبن‌ها، که از اقدامات افراطی آنها احساس خطر می‌کردند، با یکدیگر متحد شده و در روز تاریخی 26 ژوئیه 1794 در کنوانسیون، رای به دستگیری روبسپیر و یارانش دادند.

نیروهای ژاندارم تحت فرمان راست­گرایان، در بیرون پارلمان آنها را دستگیر کردند تا به زندان ببرند و سپس محاکمه کنند. اما مردم فقیر، دهقانان و کارگران شهری، که طرفدار روبسپیر بودند، بلافاصله خودشان را متشکل کرده و در آستانه ورود روبسپیر و یارانش به زندان، با محاصره ژاندارم ­ها و فراری دادن‌شان، روبسپیر را به میان مردم و انقلابیون باز گرداندند.

مردم به هیجان آمده از همان ابتدا خواستند که روبسپیر فرمان انقلاب علیه کنوانسیون را صادر و رای­گیری کنوانسیون را باطل اعلام کند. اما روبسپیر که خود را مرد قانون می‌­دانست، از این کار امتناع کرد و هوادارانش را به اطاعت از قانون فراخواند.

در حالی­که مردم فریاد می‌زدند:“ زنده باد روبسپیر. زنده باد حکومت شهرداری“، روبسپیر در جواب می­گفت: ”زنده باد جمهوری“. این اختلاف که از ظهر آن روز شروع شد، تا 2 نیمه شب ادامه یافت. ژاکوبن‌ها در حالی که مسلح می­شدند، شعار تسخیر کنوانسیون و نهادهای ارتجاعی را می‌دادند، اما روبسپیر مدام آنها را به اطاعت از قانون و احترام به رای کنوانسیون دعوت می‌کرد.

سرانجام در شبانگاه، مردم که از جلب موافقت روبسپیر در تسخیر نهادهای ارتجاعی مایوس شده بودند، به خانه­ های خود رفتند. در این میان، چانه‌زنی میان یاران نزدیک روبسپیر و او درباره‌ی تسخیر نهادهای ارتجاعی و امضا فرمان انقلاب ادامه داشت؛ اما در طی نیم­روز، نیروهای راست که از دودلی روبسپیر آگاه شده بودند، خود را سازمان داده و فرمانی را از طرف کنوانسیون منتشر کردند که مخالفان را به اعدام تهدید می‌کرد. تردید روبسپیر در تصمیم و فرمان اعدام مخالفان از جانب نهادهای ارتجاعی، باعث یاس بیش از پیش مردم شد.

سرانجام در ساعت 2 نیمه شب، روبسپیر پذیرفت که فرمان انقلاب را امضا کند و ”مرد قانون“ برخلاف قانون ارتجاعی نظر بدهد. اما در این هنگام، اغلب مردم انقلابی و ژاکوبن­ ها که دیگر از روبسپیر و صدور فرمان انقلابی توسط او، مایوس شده بودند، به خانه‌های خود رفته بودند و در نتیجه ژاندارم‌ها به راحتی توانستند وارد ساختمان شهرداری، محل استقرار روبسپیر و یارانش شوند.

در حالی­که روبسپیر تنها دو حرف اول امضا خود را نوشته بود، توسط ژاندارم­ ها با خشونت تمام دستگیر و با ضرب و شتم برده شد.

مرد قانون را با سر و دست شکسته و دهان خون­آلود، ظرف چند ساعت تحویل دادگاه دادند و همان دو حرف اول امضای او را، به عنوان سند محکومیت او به دادگاه ارائه دادند و اعدام او را تایید کردند.

سپیده‌دم که مردم فرانسه از خواب بیدار شدند، روبسپیر و یارانش با بدن‌های زخمی به تیغ گیوتین سپرده شدند و دوران ترور (وحشت) برای ژاکوبن‌ها آغاز گشت. دورانی که هزاران نفر از انقلابیون راستین و ژاکوبن‌ها، به جوخه­ های اعدام سپرده شدند.